Συζητήσεις για την ιστορία

Η ιστορία στο εδώλιο

Στις 27 Οκτωβρίου του 2016 διεξάγεται μία δίκη που φέρνει στο εδώλιο την ίδια την ιστορική επιστήμη. Μία ιστορικός, η Sheila Lecoeur (Σέιλα Λεκέρ), ένα βιβλίο της, προϊόν ιστορικής έρευνας, που εκδόθηκε το 2013 με τίτλο Το νησί του Μουσολίνι. Φασισμός και ιταλική κατοχή στη Σύρο (μεταφρασμένο από το αγγλικό πρωτότυπο του 2009: Mussolini’s Greek Island: Fascism and the Italian Occupation of Syros in World War II, I.B. Tauris) και ο εκδοτικός οίκος που το κυκλοφόρησε, οι εκδόσεις Αλεξάνδρεια, βρίσκονται κατηγορούμενοι από τους κληρονόμους του Βαΐτση Βάγια, πρώην νομάρχη Σύρου που διορίστηκε το 1944 από τις δυνάμεις κατοχής. Αιτία, οι λίγες γραμμές του βιβλίου στις οποίες καταγράφεται το γεγονός ότι, ως εκ τούτου, μεγάλο μέρος της κοινωνίας της Σύρου θεωρούσε τον Βαΐτση Βάγια δωσίλογο.

Το πράγμα θα ήταν αστείο, αν δεν ήταν επικίνδυνο. Χωρίς καν να υπεισέλθει κανείς στην ουσία της μίας ή της άλλης κρίσης, δεν μπορεί παρά να αναγνωρίσει ότι τα γεγονότα είναι εύγλωττα και απλά: η κατοχική κυβέρνηση της εποχής όρισε τον Βαΐτση Βάγια νομάρχη Σύρου και, δεδομένων των συνθηκών της εποχής, μία τέτοια θέση διορισμός εξ ορισμού προκαλούσε αντικρουόμενες κρίσεις στην τοπική κοινωνία του νησιού.

Η ιστορική έρευνα έχει χρέος να καταγράψει τα γεγονότα. Αυτό ακριβώς έκανε η Σέιλα Λεκέρ. Η παράλειψη τέτοιων πληροφοριών σε μία μελέτη με θέμα την κατοχή σε μια τοπική κοινωνία θα συνιστούσε, αντίθετα, αθέμιτη αποσιώπηση, αυτολογοκρισία ή ολιγωρία του μελετητή. Σημειώνουμε ότι η συγγραφέας αποφεύγει να χαρακτηρίσει η ίδια τη δράση και το έργο του διορισμένου από την κατοχική κυβέρνηση νομάρχη Σύρου. Αναφέρεται όμως στις κρίσεις των ανθρώπων του νησιού. Στο πλαίσιο αυτό, η επιβολή σιγής επί του θέματος, την οποία φαίνεται να επιδιώκουν οι ενάγοντες, θα σήμαινε κατάφωρη παραβίαση της ελευθερίας της έρευνας και ανεπίτρεπτη εξωτερική παρέμβαση στη δεοντολογία του επιστημονικού έργου.

Αν μια τέτοια προσπάθεια δικαστικής ρύθμισης επιστημονικών ζητημάτων είναι αθέμιτη απέναντι σε κάθε μελέτη, ανεξάρτητα από την αρτιότητα και την ποιότητά της, γίνεται απαράδεκτη στην προκειμένη περίπτωση, καθώς θίγει ένα πρωτότυπο έργο διεξοδικής αρχειακής και επιτόπιας έρευνας και υψηλής επιστημονικής επάρκειας, που έχει επαινεθεί από τους πιο έγκυρους εκπροσώπους της ιστορικής επιστήμης στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Αναφέρουμε ενδεικτικά την κρίση του Μαρκ Μαζάουερ, ότι «η Σέιλα Λεκέρ έγραψε μια πρωτοποριακή μελέτη (…) πραγματικό απόκτημα για την επιστημονική βιβλιογραφία περί κατοχής και φασισμού».

Η αδόκητη αυτή επίθεση συνιστά αληθινή πρόκληση τόσο για τον ακαδημαϊκό κόσμο, που έχει την αξίωση να διεξάγει απρόσκοπτα το έργο του, μακριά από καταδικασμένες πρακτικές εκφοβισμού και καταστολής, όσο και για κάθε ενήμερο και ενδιαφερόμενο πολίτη, που θα έλπιζε η διαλεύκανση ιστορικών διαφορών και η δικαίωση ή αποδοκιμασία προσώπων και πρακτικών να γίνονται μέσα από ελεύθερο και τεκμηριωμένο δημόσιο διάλογο και όχι στις αίθουσες των δικαστηρίων.

Μπορείτε να υπογράψετε εδώ:

https://secure.avaaz.org/el/petition/Elliniki_dikaiosyni_I_Istoria_sto_edolio_Syllogi_ypografon_enantia_sti_fimosi_tis_akadimaikis/?cOkgxib&utm_source=sharetools&utm_medium=copy&utm_campaign=petition-390620-Elliniki_dikaiosyni_I_Istoria_sto_edolio_Syllogi_ypografon_enantia_sti_fimosi_tis_akadimaikis&utm_term=Okgxib%2Bel

Η Αθήνα ελεύθερη

 

Το πρόγραμμα των φετινών εκδηλώσεων «Η Αθήνα ελεύθερη».

Συζητήσεις για την ιστορία – Β’ κύκλος

Δωσίλογοι. Οι ελληνικές φιλοναζιστικές και αντικομμουνιστικές οργανώσεις και οι Έλληνες πράκτορες των Ναζί

Ιστορικό περίπατο με γενικό άξονα την Αθήνα της Κατοχής και ειδικότερη θεματική τη δράση των Ελλήνων δωσιλόγων οργανώνει το Φόρουμ Κοινωνικής Ιστορίας την Κυριακή 12 Ιουνίου 2016.

Ο ιστορικός Μενέλαος Χαραλαμπίδης θα είναι ο ξεναγός σε αυτή την περιήγηση στα σκληρά χρόνια της Κατοχής. Στόχος είναι να φωτιστούν άγνωστα στοιχεία της πιο σκοτεινής πλευράς της συνεργασίας με τους κατακτητές, όπως η δράση των ελληνικών φιλοναζιστικών και αντικομμουνιστικών οργανώσεων.

Κατά τη διάρκεια της περιήγησης, με στάσεις σε κτίρια όπου στεγάζονταν οι δοσιλογικές οργανώσεις, θα γίνει αναφορά στα παρακάτω θέματα:

• Στο δίκτυο κατασκοπίας των Ναζί, το οποίο δρούσε στην Ελλάδα πριν ακόμη την έναρξη του πολέμου πίσω από τη «βιτρίνα» γνωστών γερμανικών εταιρειών

• Στη δράση των ελληνικών φιλοναζιστικών και αντικομμουνιστικών οργανώσεων Εθνική Ένωσις Ελλάς (ΕΕΕ), Μπουντ ή Ένωσις Φίλων Χίτλερ και Εθνική Σοσιαλιστική Πατριωτική Οργάνωσις (ΕΣΠΟ)

• Στη δράση της Ειδικής Ασφάλειας της Ελληνικής Χωροφυλακής

• Στις γερμανικές υπηρεσίες ασφαλείας, όπως τα S.D. (Υπηρεσία Ασφαλείας των Ες-Ες), η οργάνωση «3.000», η G.F.P. (Μυστική Στρατιωτική Αστυνομία της Βέρμαχτ) και στους Έλληνες πράκτορές τους

• Στις κατοχικές ρουλέτες, τους τόπους «συνάντησης» της οικονομικής και της στρατιωτικής συνεργασίας

Η δράση εντάσσεται στις πρωτοβουλίες του Φόρουμ Κοινωνικής Ιστορίας για το άνοιγμα της ιστορικής έρευνας στο ευρύ κοινό και είναι δωρεάν.

Εδώ μπορείτε να βρείτε το σύνδεσμο για τον δυναμικό χάρτη του περιπάτου: http://arcg.is/1sSO6es

Ο περίπατος θα ξεκινήσει στις 10.00 το πρωί της Κυριακής 12 Ιουνίου από τα Προπύλαια του Πανεπιστημίου Αθηνών και θα ολοκληρωθεί στην περιοχή της Πλατείας Βικτωρίας. Εκεί, στον κινηματογράφο Αλκυονίς (Ιουλιανού 42), θα ακολουθήσει προβολή σπάνιου οπτικοακουστικού υλικού από την περίοδο της Κατοχής.

Συζητήσεις για την ιστορία

«Μια κοινωνία διαιρεμένη. Από τον Εθνικό Διχασμό του 1914 στην πτώση της Χούντας το 1974»: Συζητήσεις για την ιστορία στο Classic nouveau

Workshop «Τι είναι το κοινωνικό στην κοινωνική ιστορία;»

Φόρουμ Κοινωνικής Ιστορίας

Κέντρο Έρευνας Νεότερης Ιστορίας

ΑΘΗΝΑ, 28 ΜΑΪΟΥ 2016 & 23-24 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2016

 

Στη δεκαετία του 1960 σημειώθηκε μια τομή στην εξέλιξη της ιστοριογραφίας με την εμφάνιση της κοινωνικής ιστορίας, η οποία έθετε νέα ερωτήματα, χρησιμοποιούσε νέες πηγές και έθετε στο επίκεντρο της έρευνας κοινωνικές ομάδες που η παραδοσιακή ιστοριογραφία μέχρι τότε είχε αγνοήσει. Η κοινωνική ιστορία έφτασε στην Ελλάδα με αρκετή καθυστέρηση αλλά εδώ και αρκετά χρόνια ζητήματα φύλου, εργασίας, νεολαίας, εμπειρίας, μνήμης απασχολούν όλο και περισσότερους ιστορικούς ενώ παράλληλα υπάρχει μια «κοινωνική στροφή» στη μελέτη κρίσιμων περιόδων της ελληνικής ιστορίας (όπως π.χ. η δεκαετία του 1940). Η άνθηση, ωστόσο, αυτή δεν έχει οδηγήσει στην ανάπτυξη ενός αντίστοιχου θεωρητικού και μεθοδολογικού προβληματισμού για την κοινωνική ιστορία, το αντικείμενο μελέτης και τις αναλυτικές κατηγορίες της. Στο ερώτημα «τι είναι κοινωνική ιστορία;», η απάντηση που θα έδιναν πολλοί ιστορικοί είναι ότι πρόκειται για την ιστορία που μελετά την κοινωνία στο παρελθόν –μια ταυτολογία που δείχνει την αμηχανία πολλών ιστορικών απέναντι στο πεδίο που μελετούν. Ωστόσο, η διερεύνηση του πώς συγκροτείται η κοινωνία ως αντικείμενο ιστορικής μελέτης μπορεί ταυτόχρονα να αποτελέσει αφετηρία γόνιμου προβληματισμού και έννοιες όπως «κοινωνία», «κοινωνικότητα», «το κοινωνικό» χρειάζεται να βρεθούν στο επίκεντρο της συζήτησης όσων ασχολούνται με την κοινωνική και πολιτισμική ιστορία.

Με αυτό το σκεπτικό το Φόρουμ Κοινωνικής Ιστορίας και το Κέντρο Έρευνας Νεότερης Ιστορίας (Πάντειο Πανεπιστήμιο) διοργανώνουν ένα workshop για το τι είναι η κοινωνική ιστορία σήμερα δανειζόμενο τον τίτλο άρθρου του Patrick Joyce. Στόχος του workshop είναι η ενεργητική ανάμειξη όλων των συμμετεχόντων σε μια ουσιαστική συζήτηση και ανταλλαγή προβληματισμών για τις νέες έρευνες που οι συμμετέχοντες διεξάγουν αυτή την εποχή. Ενθαρρύνουμε ιδιαίτερα τη συμμετοχή μεταπτυχιακών φοιτητών, υποψηφίων διδακτόρων και μεταδιδακτορικών ερευνητών που ενδιαφέρονται να συζητήσουν τα θεωρητικά εργαλεία που χρησιμοποιούν στην έρευνά τους. Το workshop θα εξελιχθεί σε δύο στάδια, το πρώτο είναι μία ημερίδα τον Μάιο του 2016 και το δεύτερο μια διήμερη συνάντηση τον Σεπτέμβριο του 2016. Το workshop μπορούν να παρακολουθήσουν μόνο όσοι ενδιαφέρονται να παρακολουθήσουν και τα δύο στάδια και πρέπει στείλουν αίτηση συμμετοχής μέχρι τις 30/4.

 

Διάρθρωση workshop:

1. Στις 28 Μαΐου θα λάβει χώρα το πρώτο στάδιο, που θα έχει τη μορφή ημερίδας. Σε αυτήν θα συζητηθούν σημαντικά άρθρα από τη τρέχουσα βιβλιογραφία που εγείρουν θεωρητικά και μεθοδολογικά ζητήματα και παράλληλα οι εισηγητές θα παρουσιάσουν με ποιον τρόπο διαπραγματεύθηκαν αυτά τα ζητήματα στην έρευνα και τις μελέτες τους. Τα άρθρα αυτά θα δοθούν έγκαιρα σε όλους συμμετέχοντες. Εισηγητές στην ημερίδα θα είναι οι: Έφη Αβδελά, Νίκος Βαφέας, Πολυμέρης Βόγλης, Δήμητρα Λαμπροπούλου και Κατερίνα Ροζάκου.

 

2. Το δεύτερο στάδιο του workshop θα πραγματοποιηθεί στις 23-24 Σεπτεμβρίου. Κατά τη διάρκεια του, όσοι από τους συμμετέχοντες της πρώτης συνάντησης επιθυμούν θα παρουσιάσουν τις δικές τους δουλειές δίνοντας έμφαση στα θεωρητικά και μεθοδολογικά ζητήματα που ανακύπτουν από αυτές. Διευκρινίζουμε ότι στο δεύτερο στάδιο του workshop μπορούν να λάβουν μέρος, είτε ως ακροατές, είτε ως ομιλητές, μόνο όσοι παρακολούθησαν ήδη την πρώτη συνάντηση. Οι ενδιαφερόμενοι-ες μπορούν να στείλουν προτάσεις ανακοινώσεων στην οργανωτική επιτροπή αμέσως μετά την πρώτη συνάντηση σύμφωνα με τις προθεσμίες που θα ανακοινωθούν τότε.

 

 

Οι ενδιαφερόμενοι-ες μπορούν να στείλουν αίτηση συμμετοχής στη διεύθυνση: forum.socialhistory@gmail.com

 

Οργανωτική επιτροπή

 

Πολυμέρης Βόγλης, Ελένη Κούκη, Αλεξάνδρα Πατρικίου

Συζητήσεις για την ιστορία, 16/2/2016

Τα πρόσωπα του αυταρχισμού: οι διώξεις των «Ακαδημαϊκών για την ειρήνη», οι Κούρδοι «εχθροί» και τα δικαιώματα στην Τουρκία του Ερντογάν

Τα Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας (ΑΣΚΙ), ο Όμιλος Μελέτης Ιστορίας & Κοινωνίας (ΟΜΙΚ) και το Φόρουμ Κοινωνικής Ιστορίας σας προσκαλούν την Τετάρτη 27 Ιανουαρίου στις 7.00 μ.μ. στο Kreuzberg (Πλαταιών 36, Κεραμεικός) στη συζήτηση:

Τα πρόσωπα του αυταρχισμού: οι διώξεις των «Ακαδημαϊκών για την ειρήνη», οι Κούρδοι «εχθροί» και τα δικαιώματα στην Τουρκία του Ερντογάν

Ομιλητές:

Φώτης Μπενλίσοϊ, ιστορικός, περιοδικό Başlangıç (Ξεκίνημα)
Σινάν Μπιρντάλ, πολιτικός επιστήμονας, επίκουρος καθηγητής τμ. Διεθνών Σχέσεων (Πανεπιστήμιο Ισίκ, Κωνσταντινούπολη)
Φραγκώ Καράογλαν, μεταφράστρια

Συντονίζει η Κωνσταντίνα Ανδριανοπούλου, ιστορικός – εκπαιδευτικός